اقامت کاری چقدر آسان‌تر و پناهندگی چه میزان دشوارتر می‌شود؟

دولت فرانسه با برگزاری نشست‌های مشورتی و توجیهی با تشکل‌های مدنی و شرکای اجتماعی خود، رایزنی‌ها را برای جلب حمایت عمومی از لایحه اصلاح قانون مهاجرت و پناهندگی و حصول توافق برای اعمال آخرین اصلاحات لازم پیش از ارائه آن به مجلس سنا آغاز کرد.

اصلاح قانون مهاجرت و پناهندگی از جمله وعده‌های امانوئل ماکرون در گرماگرم رقابت‌های انتخاباتی بوده است. البته آقای ماکرون همواره سعی کرده تا لزوم اصلاح این قانون را به لزوم رفع نگرانی‌های امنیت ملی از ورود مهاجران و پناهجویان به دلیل ثبت تلاش‌هاو اقدام‌های مخاطره‌آمیز برخی از آنها گره بزند.

با این وجود، الیزابت بورن، نخست وزیر فرانسه، در خصوص روح حاکم بر لایحه اصلاح قانون مهاجرت و پناهندگی گفته که کشورش حق دارد که صراحتا اعلام کند کدام پناهجو و مهاجر را می‌پذیرد و کدامیک را نمی‌پذیرد. بر همین اساس، گفته‌های وزیر کشور کابینه خانم بورن، تلویحا حکایت از این دارد که لایحه جدید دو هدف توامان را دنبال می‌کند: «ادغام بهتر بیشتر و اخراج سریع‌تر و راحت‌تر پناهجویان»

اما در قالب جزئیاتی که از این لایحه منتشر شده، چه مواد و الزام‌های قانونی برای تحقق این هدف در نظر گرفته شده است؟

کاهش دوره بررسی درخواست پناهندگی به فرانسه

مطابق گزارش مشترک وزارت کشور و کار فرانسه، در حال حاضر طول دوره بررسی درخواست پناهندگی حدود یکسال است که با هدف تعیین شده ۶ ماهه بسیار فاصله دارد. به همین دلیل دولت فرانسه در تلاش است تا با اصلاح قانون فعلی، ضمن تسریع روند ثبت نام پناهجویان در چارچوب حمایت نهادها و تشکل‌های حقوق بشری بین‌المللی و برقراری توازن سرزمینی در توزیع پناهندگان، طول دوره رسیدگی به درخواست‌ها به میزان موثری کاهش یابد و همزمان صدور حکم ترکِ خاک از سوی محاکم فرانسه سرعت گیرد تا فاصله رد درخواست پناهندگی و دریافت حکم ترک خاک فرانسه به حداقل ممکن برسد.

وزارت کشور فرانسه اعلام کرده که تا کنون متوسط اجرای حکم ترک خاک از ۲۰ درصد مجموع احکام صادره فراتر نرفته ولی با اصلاح قانون می‌توان ضمن تقویت کارایی، حفاظت از نظم عمومی، مبارزه با مهاجرت غیرقانونی و گسترش همکاری با کشورهای مبدا، مساله اخراج پناهجویان غیرقانونی را در اولویت قرار داد.

بر همین اساس، دولت پیشنهاد برگزاری جلسه‌های آنلاین برای تسریع رسیدگی به درخواست‌ها، تشدید مجازات قاچاقچیان انسان به ۱۵ سال حبس و تعیین سقف ۲۰ سال زندان برای رهبران باندهای سازمان یافته قاچاق انسان را ارائه کرده است.

همچنین، بر پایه رویکرد امنیتی دولت فرانسه به مساله مهاجرت، در اصلاحیه تهیه شده، اجازه عدم تمدید کارت اقامتِ آن دسته از مهاجرانی که تهدید جدی برای نظم عمومی و امنیت ملی این کشور تشخیص داده شده‌اند، نیز در نظر گرفته شده است. این اجازه حتی شامل کسانی می‌شود که به دلیل ورود به خاک فرانسه پیش از ۱۳ سالگی، زندگی در فرانسه برای دوره بیش از ۱۰ سال و نیز ازدواج با همسر فرانسوی و زندگی مشترکِ بیش از ۳ سال، تا کنون تحت حمایت‌های قانونی ویژه‌ای بوده‌اند. البته دولت فرانسه تاکید دارد که همچنان حمایت کامل خود را از خردسالان حفظ خواهد کرد و آنها را مشمول عدم تمدید اقامت فرانسه و اخراج از خاک این کشور نمی‌کند.

تسهیل ورود مهاجران خارجی به بازار کار فرانسه

وزارت کشور فرانسه اعلام کرده که تسلط ۲۵ درصد از پناهجویانی که گواهی ادغام در جامعه فرانسه را دریافت می‌کنند، به زبان فرانسه حتی به سطح مبتدی اِی۱ (A1) نمی‌رسد. به همین دلیل، در اصلاحیه جدید بر لزوم تقویت کارآمدی دوره‌های آموزش زبان و آموزه‌های مدنی لازم برای انطباق با قوانین فرانسه تاکید شده است. همچنین، صدور مجوز دریافت اقامت چندساله نیز منوط به تسلط بر حداقل سطح زبان لازم برای ادغام در جامعه فرانسه شده است که گفته می‌شود سطح مدنظر دولت حداقل بی۱ (B1) است.

دولت فرانسه در دفاع از لایحه خود می‌گوید که با این اصلاح، شرایط برای ادغام سالانه ۷۰ هزار پناهجو و مهاجر خارجی فراهم می‌شود؛ سطحی که در حال حاضر، کشورهایی همچون آلمان، هلند، اتریش، ایتالیا و پرتغال به آن دست یافته‌اند.

دولت فرانسه همچنین تاکید دارد که در لایحه جدید خود، اشتغال به کار را به عنوان مهمترین معبر ادغام پناهجویان و مهاجران خارجی در جامعه فرانسه در نظر گرفته است. مطابق آمار رسمی، نرخ بیکاری برای مهاجران ۱۴.۶ درصد است، در حالی که برای متولدان فرانسه ۸.۳ درصد است.

اصلاح قانون مهاجرت و پناهندگی به مهاجران اجازه خواهد داد که بدون نیاز به دریافت اجازه کار جدید، کارفرمای خود را تغییر دهند. همچنین، دولت فرانسه قصد دارد با نگاه به تجربه ورود مهاجران اوکراینی به بازار کار فرانسه، شرایط ورود به بازار کار را برای مهاجرانی که توانایی و فرصت کار به لحاظ تخصص فردی یا نیاز بازار کار فرانسه دارند، تسهیل کند. مطابق این اصلاحیه، صدور «گذرنامه نخبگان» یا کارت اقامت استعداد (Passeport Talent) که معادل «کارت آبی اتحادیه اروپا» (Blue Card) است، راحت‌تر خواهد شد و شامل مشاغلی همچون پزشکان و برخی دیگر از حرفه‌ها نیز می‌شود.

همچنین دولت فرانسه قصد دارد، ضمن تقویت مشارکت کارفرمایان در برگزاری دوره‌های آموزش زبان و آموزش‌های فنی و حرفه‌ای، زمینه جذب مهاجران در بازار کار فرانسه را بیش از پیش فراهم کند. در مقابل، مجازات استخدام پناهجویان و مهاجران غیرقانونی به ۵ سال زندان و ۱۵ هزار یورو جریمه نقدی افزایش می‌یابد. مطابق برآورد دولت فرانسه این لایحه در ژانویه ۲۰۲۳ تقدیم سنا خواهد شد و نخستین بررسی علنی آن نیز از بهار آینده در پارلمان این کشور آغاز خواهد شد.