وسواس ما نسبت به فناوری در حال شکست دادن کودکانمان است

اولویت‌دادن به تاب‌آوری کودکان در میان این انقلاب فناوری، نه تنها یک ضرورت اخلاقی است، بلکه برای آینده جوامع ما حیاتی است.

مارگاریتا لوئی-دریفوس، رئیس گروه لوئی-دریفوس و رئیس بنیاد Human Change است.

برای مدت‌ها طولانی، جامعه ما نوآوری‌های فناوری را بدون پرسیدن سوالات اساسی درباره تأثیرات آن بر ما، جشن گرفته است.

از رسانه‌های اجتماعی تا دوستیابی آنلاین و آموزش الکترونیکی، شتاب سریع فناوری‌های دیجیتال در حال ایجاد یک تغییر فرهنگی عظیم در نحوه تعامل مردم است، در حالی که وعده آزادسازی پتانسیل انسانی و بهبود ارتباطات را می‌دهد. و همین ماه گذشته، DeepSeek سرمایه‌گذاران را شگفت‌زده کرد، زمانی که چین بر سر تسلط در حوزه هوش مصنوعی به رقابت با ایالات متحده پرداخت و امواج شوکی را در بازار ایجاد کرد. با این حال، زمانی که تریستان هریس، متخصص اخلاق فناوری و هم‌بنیان‌گذار مرکز فناوری انسانی، در داووس به اتاقی پر از مدیران عامل هشدار داد که “سونامی هوش مصنوعی در راه است” و این فناوری هم مزایای قابل توجه و هم ریسک‌های بزرگی به همراه خواهد داشت، پیام او یادآوری هشداردهنده‌ای بود تا تأثیرات انسانی این انقلاب فناوری را زیر سوال ببریم.

تغییر فرهنگی که ما در حال حاضر تجربه می‌کنیم، به چیزی منجر می‌شود که من آن را “تغییر انسانی” می‌نامم. درست همان‌طور که تغییرات آب‌وهوایی جهانی نیاز به توجه کامل ما برای مقابله دارد، تغییراتی که در حال وقوع برای بشریت است — به ویژه برای کودکان و نسل‌های جوان‌تر — باید به عنوان هشداری باشد که اگر اکنون برای متوقف‌کردن آن اقدام نکنیم، در آینده با پیامدهای آن روبرو خواهیم شد. الگوریتم‌های دستکاری‌گر، ویژگی‌های طراحی اعتیادآور و مدل‌های کسب‌وکار ریشه‌دار در “اقتصاد توجه”، در حال تخلیه پتانسیل انسانی هستند — نه افزایش آن.

و بزرگ‌ترین خطر متوجه کودکان ماست.

مطالعات بی‌شماری نشان می‌دهند که کودکان امروز زمان بیشتری را در دنیای مجازی سپری می‌کنند تا اینکه به تعاملات چهره‌به‌چهره بپردازند، و این مسئله به اپیدمی تنهایی و از دست دادن مهارت‌های اجتماعی ضروری — از جمله هوش هیجانی، تاب‌آوری و توانایی پرورش روابط حضوری — دامن زده است. به طور متوسط، نوجوانان آمریکایی روزانه تا ۹ ساعت را به تماشا یا استفاده از صفحه‌نمایش‌ها اختصاص می‌دهند، که نزدیک به ۵ ساعت از آن صرف رسانه‌های اجتماعی می‌شود. و تأثیر این مسئله بر رشد مغز کودکان عمیق است: تحقیقات مرکز Winston نشان می‌دهد که قرارگیری مکرر در معرض رسانه‌های اجتماعی، حساسیت بیش از حد به بازخوردهای اجتماعی را افزایش می‌دهد و منجر به افزایش اضطراب در مقایسه با کودکانی می‌شود که کمتر در معرض این فضاها قرار دارند. به طور مشابه، جاناتان هایت، روانشناس اجتماعی و نویسنده کتاب “نسل مضطرب”، هشدار داده است که استفاده بیش از حد از گوشی‌های هوشمند و دستگاه‌های دیجیتال، جوانان را کمتر متمرکز و به طور فزاینده‌ای ناتوان از مواجهه با چالش‌های دنیای واقعی می‌کند.

این مسئله فقط مربوط به آینده دور نیست — بلکه چیزی است که همین حالا در حال وقوع است. کارفرمایان به طور فزاینده‌ای تمایلی به استخدام کارکنان نسل Z ندارند، به دلیل ضعف در مهارت‌های حل مسئله، مشکلات ارتباطی، کمبود تمرکز و ناتوانی در مواجهه با انتقاد. در ایالات متحده، شرکت‌ها اشاره کرده‌اند که فارغ‌التحصیلان اخیر دانشگاه‌ها در برقراری تماس چشمی در مصاحبه‌ها مشکل دارند — نتیجه نسلی که بیشتر روابطش از طریق صفحه‌نمایش‌ها شکل گرفته است.

به همین دلیل است که صحبت‌های هریس در داووس چنین بازتاب گسترده‌ای داشت. او در Future House — فضایی مشترک بین Human Change (کمپین جهانی من برای افزایش آگاهی درباره تأثیر فناوری بر رفاه کودکان) و Project Liberty (سازمانی که برای ایجاد اینترنت بهتر تلاش می‌کند) — هشدار داد که آینده‌ای که توسط فناوری کنترل شود، به جای اینکه انسان‌محور باشد، چه پیامدهایی خواهد داشت. این هشدار در تضاد آشکار با فضای اطراف او بود، جایی که شرکت‌های فناوری در سراسر Promenade داووس به رقابت بر سر تسلط در حوزه هوش مصنوعی مشغول بودند.

مشکل واضح است: ما با یک انقلاب فناوری مواجه هستیم که در حال تضعیف پتانسیل کودکانمان و تشدید تنهایی است. پرداختن به این مسئله نه تنها دغدغه والدین، بلکه دغدغه جامعه است.

والدین می‌توانند با به‌تأخیرانداختن استفاده از گوشی‌های هوشمند و رسانه‌های اجتماعی تا سن ۱۶ سالگی برای کودکانشان اقدام کنند. در همین حال، مدارس در سراسر جهان باید استفاده از گوشی‌های هوشمند را در محیط مدرسه ممنوع کنند، چرا که شواهد نشان می‌دهد محیط‌های عاری از گوشی، تمرکز، عملکرد تحصیلی و سلامت روان را بهبود می‌بخشند.

دولت‌ها نیز باید قدم پیش بگذارند و مقررات را تقویت کنند تا شرکت‌های فناوری را مسئول نگه دارند و “وظیفه مراقبت” را رعایت کنند. اقدام استرالیا برای ممنوعیت رسانه‌های اجتماعی برای کودکان زیر ۱۶ سال در این زمینه نمونه‌ای قوی است، در حالی که قوانینی مانند قانون ایمنی آنلاین بریتانیا و قانون خدمات دیجیتال اتحادیه اروپا باید گسترش یابند تا ریسک‌های مرتبط با هوش مصنوعی را پوشش دهند.

اما بیش از هر چیز، شرکت‌های فناوری باید عملکرد بهتری داشته باشند.

به جای اینکه صرفاً بدون تفکر به استقبال نوآوری بروند، باید اطمینان حاصل کنند که ایمنی کودکان در طراحی محصولات و اخلاق کلی کسب‌وکارشان در اولویت قرار دارد. آن‌هایی که اقدام نکنند، با موجی از دعاوی قضایی مواجه خواهند شد — مانند پرونده اخیر علیه Character.AI به دلیل آسیب به کودکان، یا دعوای قضایی علیه TikTok به دلیل مرگ کودکان مرتبط با چالش Blackout — و علاوه بر آسیب به اعتبارشان، این مسئله در نهایت به ضرر مالی آن‌ها نیز تمام خواهد شد.

در نهایت، رفاه نسل بعدی باید در قلب برنامه‌های کسب‌وکار و سیاسی قرار گیرد. اولویت‌دادن به تاب‌آوری کودکان در میان این انقلاب فناوری، نه تنها یک ضرورت اخلاقی است، بلکه برای آینده جوامع ما حیاتی است.