آخرین آرامگاه گمشده از این سلسله ثروتمند مصری پیدا شد!

برای اولین بار در سال‌های اخیر، باستان‌شناسان وارد آرامگاه یک فرعون مصر باستان شده‌اند و با هیروگلیف‌های نمادین روی دیوارها و بقایای یک نقاشی آسمانی محو روی سقف که هزاران سال پیش ترسیم شده بود، مواجه شده‌اند.

هفته گذشته، وزارت گردشگری و آثار باستانی مصر اعلام کرد که یک تیم مشترک باستان‌شناسی بریتانیایی و مصری این کشف جدید را انجام داده‌اند که ممکن است درک مدرن از پادشاهی باستانی را در یک دوره حساس در قرن پانزدهم قبل از میلاد تغییر دهد. این کشف همچنین نشان می‌دهد که مصر‌شناسی چگونه از آغاز آن در قرن‌های نوزدهم و اوایل قرن بیستم تغییر کرده است، زمانی که جهان غرب با اخبار گنجینه‌های این تمدن باستانی هیجان‌زده بود.

آرامگاه چگونه کشف شد؟
این کشف جدید، همان‌طور که برخی پیشنهاد کرده‌اند، اولین آرامگاه سلطنتی کشف‌شده در مصر از زمان کشف آرامگاه توت‌عنخ‌آمون در سال ۱۹۲۲ نیست. آرامگاه‌های سه فرعون که حدود ۳۰۰۰ سال پیش زندگی می‌کردند در سال‌های ۱۹۳۹ و ۱۹۴۰ در میان ویرانه‌های شهر باستانی تانیس در دلتای نیل کشف شدند و چهار آرامگاه سلطنتی کوچک از سلسله کمتر شناخته‌شده ابیدوس در سال ۲۰۱۴ پیدا شدند.

اما این اولین آرامگاه از زمان کشف آرامگاه توت‌عنخ‌آمون است که در نزدیکی دره پادشاهان، یک گورستان سلطنتی باستانی در چند مایلی غرب اقصر امروزی در جنوب مصر، پیدا شده است. دره پادشاهان بخشی از یک “شهر مردگان” وسیع در کنار رود نیل و شهر باستانی تبس، پایتخت مصر در دوره‌های مختلف و مرکز پرستش خدای آمون، بود.

باستان‌شناسان برای اولین بار در اکتبر ۲۰۲۲ ورودی و راهروی این آرامگاه را در جریان کاوش‌های یک آرامگاه دیگر که در صخره‌های بالاتر حفر شده بود، کشف کردند. این راهرو به خود آرامگاه منتهی می‌شد. در ابتدا، محققان فکر می‌کردند که این آرامگاه متعلق به یک ملکه یا یکی از اعضای کم‌اهمیت‌تر خانواده سلطنتی است.

اما “پیرس لیترلند”، باستان‌شناس دانشگاه کمبریج که سرپرستی این حفاری را بر عهده داشت، به دو ویژگی اشاره می‌کند که تأیید می‌کند این آرامگاه متعلق به یک فرعون است: دیوارهایی که با متون هیروگلیف از یک متن تشییع جنازه سلطنتی به نام “آم‌دوآت” تزئین شده‌اند و تکه‌هایی از گچ‌کاری سقف آبی رنگ با ستاره‌های زرد که نمادی از آسمان شب است. در نهایت، کتیبه‌هایی روی تکه‌های سنگ‌های مرمرین “ظروف اردکی” — ظروف کوچک سنگی یا سفالی به شکل اردک که مصریان باستان برای نگهداری لوازم آرایشی، عطرها و روغن‌ها استفاده می‌کردند — فرعون را به عنوان توتمس دوم شناسایی کردند.

فرعون توتمس دوم که بود؟
اطلاعات کمی درباره توتمس دوم وجود دارد که از حدود سال ۱۴۹۳ قبل از میلاد تا حدود ۱۴۷۹ قبل از میلاد به عنوان فرعون حکومت کرد — بیش از ۱۰۰ سال قبل از زندگی توت‌عنخ‌آمون، اما بخشی از همان سلسله هجدهم پادشاهان مصری. مجموعه غنی از اشیای دفن‌شده او، که ممکن است با اشیای توت‌عنخ‌آمون برابری کند، هزاران سال پیش از آرامگاه خارج شده‌اند، احتمالاً زمانی که کاهنان مومیایی پادشاه را برای محافظت از آن در برابر سیلاب‌ها حدود ۵۰۰ سال پس از مرگش جابه‌جا کرده و دوباره دفن کردند.

مومیایی بازدفن‌شده او و دیگر فراعنه — که بازدفن‌های سلطنتی نسبتاً رایج بود — در قرن نوزدهم در نزدیکی تبس کشف شدند و اسکن‌های پزشکی از مومیایی او چند سال پیش نشان داد که توتمس دوم ممکن است بر اثر نارسایی قلبی درگذشته باشد. اما آرامگاه اصلی توتمس دوم هرگز پیدا نشده بود، اگرچه مصر‌شناسان می‌دانستند که او باید آرامگاهی داشته باشد. لیترلند می‌گوید: “این آخرین آرامگاه گمشده پادشاهان سلسله هجدهم است.”

آرامگاه تازه‌یافته در حدود یک مایلی غرب دره پادشاهان قرار دارد و “یک شکاف” در درک باستان‌شناسی از شهر مردگان باستانی را پر می‌کند. همچنین این احتمال را مطرح می‌کند که ممکن است آرامگاه‌های اصلی دیگر فراعنه، مانند توتمس اول و پیشینیانش مانند آمنهوتپ اول، در همان منطقه قرار داشته باشند.